ARCHIEF SCHEPDAAL VOOR WO-LESSEN DE KLIMOP (werkdocument versie 26.11.2012/aangepast 08/05/2018)

(we proberen alle 'littekens' op te sommen i.v.m. domein tijd)
(ook domein ruimte komt natuurlijk aan bod)

Geschiedenis Schepdaal

1. De gemeente Schepdaal volgens de Gemeentegids 1975 (brochure van het gemeentebestuur Schepdaal).
2. Schepdaal ... zijn verleden volgens Gids voor Schepdaal 1980 (Gemeenschapsraad Schepdaal).
3. Schepdaal … sinds onheuglijke tijden (juni 2003 - 150 jaar kerk/200 jaar parochie/Van Droogenbroeck en Straetmans) / dit boek staat in het rek in de leraarskamer.
4. Geschiedenis volgens http://nl.wikipedia.org/wiki/Schepdaal
5. Pajottenland (Een land om lief te hebben) door Werkgroep Pajottenland. Historische situering Schepdaal en Sint-Gertrudis-Pede door Raoul De Wolf.
Van Kelegem en Scepdale.
De oudste vermelding luidt Scepdale (1260). De plaats was voor 1827 een gehucht van Zierbeek, genoemd naar de gelijknamige waterloop die het dorp bevloeide, en maakte deel uit van Sint-Martens-Lennik. In 1172 bezaten de heren van Sirebeke de heerlijkheid Schepdaal die van 1497 tot 1577 eigendom was van de heren van Gaasbeek. In 1457 had Zierbeek een eigen zegel. Pas onder Hollands bestuur werd Schepdaal een gemeente op zichzelf (1826). Kerkelijk werd het pas onafhankelijk van Sint-Martens-Lennik in 1842. In 1977 werd het een deelgemeente van Dilbeek.

Evolutie van de bevolking

Link naar de gegevens ...

Dwars door Schepdaal lopen drie ‘wegen’ …

1. Oude Geraardsbergse baan (oude verbinding Brussel-Geraardsbergen).
Deze baan bestond reeds vóór de komst van de Romeinen. Zij komt, te Anderlecht over de Zenne, loopt door Dilbeek en Schepdaal, zwenkt voorbij de bunkerwoning van wijlen Maurits Roelants en de oude standplaats van de molen Tomberg te Lennik, kruist de 'Duivelsweg' of steenweg Bavai-Asse en klimt over Tenhelleken ('t Nelleken), naar O.-L.-Vrouw-Lombeek toe. Voorbij dit dorp leidt de baan, langs de Dendervallei naar de Oudeberg van Geraardsbergen. Men ziet terecht in deze baan de oude schapenweg van de Nerviërs, de oude kuddeweg van vóór tweeduizend jaar. Die baan doet geen enkel dorp aan, wel enkele gehuchten (volgens tijdschrift van juni 1976 Gewestelijke kring oudheidkunde Zuid-Pajottenland).
De weg volgt in onze omgeving steeds de heuvelrug tussen het Dender- en Zennebekken (70-90 m). Zie de link naar Ferrariskaart Schepdaal.

Een oude kaart van onze streek (1691). Een heel groot bestand om de details niet te verliezen. Zoom maar eens in. De weg van Geraardsbergen naar Brussel heb ik een geel kleurtje gegeven.In 'Goyecke' staat zelfs een galg (justice). 

2. Ninoofsesteenweg in 1826 en gevolgen vroegere wegen en bewoning …

3. Spoorweg Brussel-Oostende in jaar 1933 / dwars door de heuvelrug / Pedestraat / vroegere wachtdienst bij verzakkingen wegens de 'kwelmgrond' / ook verzakkingen in Zierbeek / zestien (zeventien?) bruggen (1929) in Sint-Anna-Pede (1929-1932) / de GEN-werken nu (Gewestelijk Expres Net) - Link http://nl.wikipedia.org/wiki/Spoorlijn_50A

Twee belangrijke kaarten online te raadplegen

Ferrariskaarten (toestand 1777)            http://www.ngi.be/NL/NL1-4-2-3.shtm
Atlas buurtwegen (toestand 1845)         http://geo.vlaamsbrabant.be/atlasbuurtwegen

Hoog en laag

Hoog en laag in Schepdaal (oude muurkaart Schepdaal = een ‘museumstuk’ / reliëfkaart / de spoorweg werd er 'met de hand' bijgetekend)
De heuvelrug met de Geraardsbergsestraat ... De heuvel: top, helling en voet (geen bergen bij ons) ...
Twee hoge plaatsen voor windmolens / hoogste punt Schepdaal / welke gehuchten liggen laag … Zie ook de reliëfkaart van Groot-Dilbeek.
De windmolen op de Kouterstraat (1830-1906). De blikseminslag in de krant van 27.05.1906. Info Koutermolen.

De uitkijktoren van De Klimop www.schepdaal.be/uitkijktoren.htm

Hoog-Dilbeek ligt in Schepdaal  http://www.schepdaal.be/hoogdilbeek.htm


Langs de beek

Langs de (Doorn)beek: op zoek naar de bron stroomopwaarts, stappen in de bedding, springen van de de rechter- naar de linkeroever, stroomafwaarts naar de monding.
De beekjes ten noorden van de heuvelrug (naar de Dender): Zierbeek, Doornbeek, Plankenbeek en Zibbeek .
De beekjes ten zuiden van de heuvelrug (naar de Zenne): Molenbeek en Laarbeek.
De afbakening van deze twee stroombekkens is duidelijk merkbaar op de reliëfkaart van Groot-Dilbeek

De bron in het benedenbos van De Wereweide

Hoe vinden we de weg?

- zich oriënteren is ... het noorden, oosten, zuiden en westen bepalen
- met de zon overdag, 's nachts met de poolster (trucje met de Grote Beer om gemakkelijk Poolster te vinden/zie tekening hieronder), met kompas altijd en overal
- in de omgeving zijn ook 'oriënteringsmiddelen': op de groene speelplaats de windroos natuurlijk, kerk Schepdaal (richting oost/west)
- kerken werden vroeger meestal in de richting oost/west (ongeveer!) gebouwd met het altaar naar het oosten gericht zoals in Pede (in Schepdaal naar het westen echter?)
- ook de twee kruiswegen van het kerkhof zijn ongeveer volgens de windroos
- de voetbalvelden en de sporthal liggen eveneens in de richting oost/west
- de Ninoofsesteenweg ongeveer oost/west en de spoorweg noordwest/zuidoost
- leerwandeling op stap met het kompas in het centrum: op al deze plaatsen kan er geoefend worden met het kompas en de oriënteringen besproken worden ...

 

Zich oriënteren op de kaart:
- een kaart is de dingen van boven bekijken (eenvoudig oefenen: een speelgoedhuisje op de vloer ... lln. 'vliegen' er met hun helikopter loodrecht boven en tekenen ... enkel een vierhoekje met wellicht de nokstreep!!!
- zet een liniaal rechtop (als elektriciteitspaal) ... opnieuw van boven bekijken en tekenen ... enkel een vierkantje!!! ... en hoe zou er een boom met bladeren uitzien van boven? ... een cirkel ... verschillende lln. gaan nog een kleinere ronde tekenen voor de stam ... natuurlijk niet correct
- kaart correct horizontaal leggen met kompas (wat is er links, rechts, voor en achter)
- eerste kaart is natuurlijk de eenvoudige schoolomgeving (vertrekkende vanaf de luchtfoto met kalkpapier straatjes tekenen)
- de overstap naar kaart aan het bord met N naar boven is een belangrijke drempel
 

De fusiegemeente Dilbeek ... nog te doen

...

Schepdaal telt zes gehuchten: Goudveerdegem, Zierbeek, Zibbeek, Plankenveld, Spanuit en Sint-Gertrudis-Pede

Centrum:

·        Centrum volgens de Ferrariskaart

·        Trammuseum / http://nl.wikipedia.org/wiki/Trammuseum_van_Schepdaal / www.tramsiteschepdaal.be / http://www.toerismedilbeek.be/pages/frameset/zien/schepdaal/tramsite.htm
http://www.toerismedilbeek.be/pdf/Het%20Trammuseum.pdf
 

·        Grote luchtfoto centrum Schepdaal / Leerlingen tekenen met kalkpapier op luchtfoto hun eerste kaart (straten centrum)

·        Geraardsbergsestraat / stroombekken Dender en Zenne ...

·        Melkerij / The Lord / Melkerijweg / Goudveerdegemkerkweg

·        Aardbeienmarkt

·        'Estaminet De Rare Vos'

·        Oud en nieuw kerkhof Schepdaal

·        De ‘nieuwe wijk’ Schorenbos

·        Wijngaardstraat / E. Eylenboschstraat

·        Dreef naar kasteel en weg naar Ninoofsesteenweg

·        Bib / oud schoolgebouw / oud gemeentehuis

·        De Brabantse Alpen / zwembad (eerste zwemlessen van De Klimop rond 1970) / restaurant / hotel / internaat

·        Schoolhuis vroeger De Klimop

·        Huis van 1836 in de Kerkhofstraat

·        jaarmarkt

·        chocolade Valentino

boerderij Appelmans aan 'Pronckaert' / eerste burgemeester De Camps / vroegere gendarmerie (tijdens de Franse overheersing?)

Goudveerdegem:

·        Tiende(n)schuur

·        Vroegere kapel Goudveerdegem

·        Vroegere windmolen Schapenstraat

·        Hof ten Bullenberg / fruitkwekerij

·        Visvijver Bullenberg (bij de aanleg eind jaren 50 zijn we erin gaan zwemmen zoals ‘De Witte’ in de Demer)

·        Café ‘In de kareeloven’

·        Boerderij en vroegere brouwerij
 

Zierbeek:

·        Heren van Sirebeke

·        Hof te Zierbeek

·        Watermolen en vijver(s)

·        De Gendarm

·       kasteel van Zierbeek
 

Zibbeek:

·        De boerkozen

·        …
 

Plankenveld:

·        Vijverweg naar vroegere vijver
·        vroegere hockeyvelden


Spanuit:

·        Brouwerijen: Eylenbosch en De Troch

·        Betekenis Spanuit

·        Zaal Select / expo 58 / Berg en dal

·        Uitkijktoren

·        Vroeger kruispunt (Oude Geraardsbergsebaan en Plankenstraat)

·        …

Sint-Gertrudis-Pede (website http://www.sint-gertrudis-pede.be):

·        geschiedenis van Pede ter gelegenheid 100 jaar kerkwijding

·        De watermolen - De watermolen van Pede in Dilbeek (uit Levende Molens)

·        Oude meisjes- en jongensschool in Pede

·        Brouwerijen: De Neve en Goossens

·        geboorteboomgaard

·        Urbanus

·        Ontploffing vuurwerkfabriek

·        de motte

Nog te doen ...

Het Vosse(n)gat (rond kruispunt Kouterstraat en Ninoofsesteenweg / bushalte) … een knik in ‘de rechte lijn’ van de Ninoofsesteenweg ...
De wegwijzers in Goudveerdegem, trammuseum, Spanuit afstanden vergelijken (naar Brussel, Ninove) ...

Gemeente Schepdaal zelfstandig vanaf 1827 (voordien deel van Sint-Martens-Lennik) …
150 jaar Schepdaal (gedenkbord 1827-1977 foto1 - foto2) en meteen deelgemeente van fusiegemeente Dilbeek ...

Monument gesneuvelden op het marktplein / oud-strijders op het kerkhof 

Vinkenbeekbos …

De Poel (gehucht van Lennik) …

De Poel VZW opvang voor 50 personen met een verstandelijke handicap ... http://xa4close.tripod.com/depoel/index.htm

De plaatselijke boerderij …

Openluchtmuseum Bruegel ...

Lemen schuur pad naar Plankenveld ...

Het Loveld (1980) …

Insijpelingsbekken De Klimop …

Oude kilometerpalen (blijkbaar allemaal verdwenen) ...

DE STREEK

Heirbaan Bavay-Asse (eerste eeuw)
Castrum (Kester) Liniacum (Lennik)
Abdij van Nijvel
Het Land van Gaasbeek (vanaf 1236)
Slag van Ten Nelleken (1333)
Verbinding Asse-Edingen
Het Pajottenland
Autosnelweg Brussel-Oostende
Hoogste punt West-Brabant / Kesterheide
Domein Gaasbeek
Kasteel van Beersel (burcht)
OLV Lombeek / Tragische molen

Internetlinks:

http://nl.wikipedia.org/wiki/Schepdaal

http://nl.wikipedia.org/wiki/Lijst_van_onroerend_erfgoed_in_Dilbeek

http://nl.wikipedia.org/wiki/Itterbeek_(Vlaams-Brabant)

http://nl.wikipedia.org/wiki/Spoorlijn_50A

http://www.tramsiteschepdaal.be

http://www.dilbeekserfgoed.be

http://www.toerismedilbeek.be/

http://gis.vlaamsbrabant.be/webgis/bin/view/AtlasBuurtwegen

http://www.ngi.be/NL/NL1-4-2-3.shtm

http://www.ngi.be/Common/ferraris_nl.pdf

Met Ctrl+klik kan je naar Google Earth om te lokaliseren …